معنی ضربالمثل قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس
مفهوم ضربالمثل قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس
این ضربالمثل به ما یادآوری میکند که حقیقت همیشه آشکار میشود و هیچ تلاشی برای پنهان کردن آن طولانی مدت موفق نخواهد بود. «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یعنی باید واقعیت عیان را به ادعاهای افراد ترجیح دهیم.
فهرست موضوعات
«قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس» کنایه از چیست؟
ضربالمثلهای فارسی همیشه نهتنها جلوهای از فرهنگ و ادب ما هستند، بلکه تجربههای روزمره و عبرتهای اخلاقی مردم را نیز در خود جای دادهاند. یکی از این ضربالمثلها که بسیار شنیده شده و در مکالمات روزمره کاربرد دارد، عبارت است از: «قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس؟». شاید برای بسیاری این پرسش پیش آمده باشد که معنای دقیق این عبارت چیست، ریشه آن از کجاست و در چه موقعیتهایی به کار میرود. در ادامه به بررسی کامل این ضربالمثل و کاربردهای آن میپردازیم.
کنایه از دوگانگی ظاهری و واقعیت افراد است.
پیام اصلی: به جای اعتماد صرف به حرفها و قسمها، به رفتار و عملکرد افراد توجه کنیم.
معنی و مفهوم ضربالمثل قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس
اصطلاح «قسم حضرت عباس را باور کنم یا دم خروس» به موقعیتی اشاره دارد که حقیقتی آشکار و غیرقابل انکار در مقابل یک فرد یا موضوع قرار دارد، در حالی که همان فرد تلاش میکند با بیان قسم و ادعا، واقعیت را پنهان کند یا خود را بیگناه نشان دهد. به زبان ساده، این ضربالمثل میگوید:
چیزی که عیان و آشکار است، نمیتوان آن را پنهان کرد.
به همین دلیل، معمولاً این عبارت وقتی به کار میرود که کسی دستش رو شده باشد، ولی همچنان تلاش کند دیگران را فریب دهد یا حقیقت را کتمان کند. در چنین موقعیتی، شنونده مجبور است بین دو گزینه یکی را انتخاب کند: آیا به ادعای فرد اعتماد کند یا به نشانههای آشکار واقعیت توجه کند؟
کاربرد ضربالمثل در زندگی روزمره
این ضربالمثل بیش از هر چیز در موقعیتهای زیر استفاده میشود:
- کتمان حقیقت: زمانی که فردی میخواهد حقیقتی را پنهان کند اما شواهد واضح و روشن علیه او وجود دارد.
- ادعای بیگناهی: وقتی شخصی قسم میخورد که هیچ کار بدی نکرده است، اما نشانههای آشکار خلاف آن را نشان میدهند.
- آموزش اخلاقی: این ضربالمثل به نوعی هشدار اخلاقی نیز هست، که نمیتوان حقیقت را برای همیشه مخفی کرد و در نهایت واقعیت آشکار خواهد شد.
به طور مثال، فرض کنید در یک محیط کاری کسی ادعا میکند که اشتباهی رخ نداده، در حالی که مدارک و شواهد روشن خلاف آن را ثابت میکنند. در این حالت میتوان گفت: «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یعنی باید واقعیت آشکار را پذیرفت و به ادعای فرد اعتماد نکرد.
به طور خلاصه، کاربرد اصلی آن **تأکید بر توجه به واقعیتها و عمل افراد به جای ظاهر و ادعاهایشان** است.
ریشه ضربالمثل «دم خروس»
ریشه این ضربالمثل به داستانی ساده و در عین حال آموزنده در روستاهای قدیمی بازمیگردد. داستان چنین است:
یک دزد وارد روستایی خلوت شد و به دنبال چیزی باارزش میگشت، اما چیزی پیدا نکرد. ناامید و خسته بود تا اینکه صدای دستهای از مرغها و خروسها را از یک خانه شنید. با خوشحالی از دیوار خانه بالا رفت و یکی از خروسها را زیر لباس خود پنهان کرد و به سرعت فرار کرد.
اما هنگام فرار، صاحب خانه او را دید و فریاد زد: «دزد! دزد!» همسایهها نیز به سرعت او را تعقیب کردند و دزد در کوچهای بنبست گرفتار شد. در این لحظه، دزد تلاش کرد با قسم خوردن و گریه و زاری، خود را بیگناه نشان دهد و مردم را متقاعد کند که هیچ دزدی نکرده است.
اما نکته جالب و آموزنده این بود که دم خروس از زیر لباس او بیرون زده بود و همه متوجه شدند که حقیقت آشکار شده است. مردم با حیرت گفتند:
«قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس را؟»
یعنی: آیا باید به ادعای دزد اعتماد کرد یا به حقیقت آشکار که همه آن را میبینند؟ در نهایت دزد مجبور شد خروس را تحویل صاحبش دهد و با شرمندگی از محل دور شود.
این داستان به خوبی نشان میدهد که هیچ تلاشی برای پنهان کردن حقیقت نمیتواند تا ابد موفق باشد و در نهایت، واقعیت روشن میشود.
نکات اخلاقی و کاربردی ضربالمثل
- آشکار و پنهان: ضربالمثل یادآور این است که همیشه بین ظاهر و حقیقت تفاوت وجود دارد.
- فریب ندهید: اگر کسی تلاش کند حقیقت را پنهان کند، دیر یا زود دستش رو میشود.
- تشخیص حقیقت: شنونده یا ناظر باید توانایی تشخیص نشانههای آشکار و واقعی را داشته باشد.
- اعتبار و اعتماد: این ضربالمثل نشان میدهد که اعتماد باید بر اساس واقعیت و شواهد باشد، نه صرفاً بر اساس حرف و ادعای افراد.
به طور خلاصه، «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یعنی واقعیت عیان و آشکار را به ادعای یک شخص ترجیح دهیم.
نمونههای استفاده از ضربالمثل
- در محیط کار: اگر یک همکار قسم بخورد که اشتباهی نکرده، اما مدارک و شواهد خلاف آن را نشان میدهند، میتوان گفت: «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟»
- در زندگی شخصی: وقتی کسی ادعا میکند که در اتفاقی دخیل نبوده، اما شواهد روشن خلاف آن را ثابت میکنند.
- در خانواده و دوستان: زمانی که فردی میخواهد حقیقت را کتمان کند اما نشانهها غیرقابل انکار هستند.
این مثالها نشان میدهد که ضربالمثل نه تنها در ادبیات و مکالمات روزمره کاربرد دارد، بلکه در آموزش اخلاق و تشخیص حقیقت نیز بسیار موثر است.
جمعبندی
ضربالمثل «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یک تجربه اخلاقی و اجتماعی ارزشمند است که نشان میدهد حقیقت همیشه آشکار میشود و نمیتوان آن را برای همیشه پنهان کرد. این عبارت به ما یادآوری میکند که:
- همیشه به شواهد و واقعیتها توجه کنیم.
- فریب قسمها و ادعاهای ظاهری را نخوریم.
- در روابط اجتماعی و کاری، صداقت و شفافیت ارزشمند است.
در نهایت، این ضربالمثل به ما میآموزد که حقیقت همیشه راه خودش را پیدا میکند و هیچ تلاشی برای پنهان کردن آن طولانی مدت موفق نخواهد بود.
✅ کلام آخر:
هر زمان که با فردی مواجه شدید که تلاش میکند حقیقت را پنهان کند و شما نشانههای آشکار را میبینید، این ضربالمثل بهترین راهنمای شماست:
قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس
باور کنید، حقیقت همیشه خودش را نشان میدهد.
انشاء ضرب المثل
ضربالمثل «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یکی از شیرینترین و آموزندهترین ضربالمثلهای فارسی است که در مکالمات روزمره کاربرد فراوان دارد. این ضربالمثل زمانی به کار میرود که حقیقتی آشکار و غیرقابل انکار وجود دارد، اما فردی تلاش میکند با قسم خوردن یا ادعا، خود را بیگناه نشان دهد. به زبان ساده، این عبارت به ما یادآوری میکند که نمیتوان واقعیت روشن را برای همیشه پنهان کرد و در نهایت حقیقت خودش را آشکار میکند.
ریشه این ضربالمثل به داستانی جالب در یک روستای قدیمی بازمیگردد. دزدی وارد روستا شد و به دنبال چیزی باارزش میگشت، اما چیزی پیدا نکرد. در نهایت یکی از خروسهای خانهای را دزدید و زیر لباس خود پنهان کرد. هنگام فرار، دم خروس از زیر لباسش بیرون زد و مردم او را دیدند. دزد تلاش کرد با قسم خوردن خود را بیگناه نشان دهد، اما مردم گفتند: «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» و در نهایت دزد مجبور شد خروس را به صاحبش بازگرداند و از روستا فرار کند. این داستان به روشنی نشان میدهد که هیچ کس نمیتواند حقیقت را برای همیشه پنهان کند و نشانههای آشکار همیشه واقعیت را نمایان میسازند.
در زندگی روزمره نیز گاهی افراد تلاش میکنند حقیقت را کتمان کنند یا خود را بیگناه جلوه دهند، اما شواهد واضح و غیرقابل انکار، واقعیت را مشخص میکند. در چنین موقعیتی، باید به نشانههای آشکار اعتماد کرد و ادعاهای بدون دلیل را نپذیرفت. این ضربالمثل به ما یاد میدهد که صداقت و راستگویی ارزشمند است و پنهانکاری همیشه با شکست مواجه خواهد شد.
نتیجه گیری
در پایان، «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس؟» یک هشدار اخلاقی است که به انسانها یادآوری میکند حقیقت همیشه روشن میشود و هیچ تلاشی برای فریب دیگران پایدار نخواهد بود. این ضربالمثل ما را تشویق میکند که در زندگی و روابط اجتماعی، واقعیت را بر ادعاهای بدون شواهد ترجیح دهیم و همیشه صادق و راستگو باشیم.
